Küçük Ölçekli Ev Sunucusu Kurmak İsteyenler İçin Runtipi Rehberi
Kendi ev sunucunuzu kurmak, başta karmaşık gibi görünse de sistem ve uygulama kurulumunu kolaylaştıran araçlar sayesinde artık çok kolay.
Rehber niteliğindeki bu blog yazımda küçük ölçekli ev sunucusu kurmak isteyenler için oldukça pratik bir çözüm olan Runtipi adlı "kişisel ev sunucusu düzenleyicisini" ele alacağım. Bu yazının, teknik bilgi seviyesi sınırlı olan ama self-host dünyasını da merak eden kişiler için iyi bir başlangıç noktası olacağını düşünüyorum.
Ayrıca, araştırdığım kadarıyla bu blog yazısı Runtipi ile ilgili ilk Türkçe kaynak olma özelliği de taşıyor.
Hadi gelin "Runtipi Nedir?" başlığı ile başlamak üzere Runtipi'yi inceleyelim.
Runtipi Nedir?
Runtipi, Docker tabanlı, açık kaynak bir self-host yönetim panelidir. Basit bir Linux sunucusu üzerinde (Genellikle Ubuntu Server veya Debian.) çalışır ve kullanıcıların, uygulama mağazasından kolayca açık kaynak self-host kullanımına uygun uygulamaları kurmalarına imkan tanır.
Temel çalışma prensibi olarak Runtipi, sistemde birbirinden izole Docker konteynerleri sayesinde uygulamaları birbirinden izole bir şekilde çalıştırır. Ve bunu yaparken teknik detayları, konfigürasyonları gizler. Bu şekilde teknik bilgisi olmayan ev kullanıcıları için bile kullanması çok kolaydır.
Neler Kurabilirim?
Runtipi, kullanıcıları terminal komutları ile uğraştırmaz. Kullanıcıların birçok popüler uygulamayı "Uygulama Mağazası" üzerinden kolayca kurabilmelerine olanak tanır.
Nextcloud, Filebrowser, Syncthing, Joplin, Vaultwarden, Jellyfin ve Dashdot gibi 250'den fazla uygulamayı, uygulama mağazası üzerinden kolayca kurabilirsiniz.
Gereksinimler
Runtipi'nin temelinde Docker konteyner teknolojisi olduğu için çok güçlü donanımlara ihtiyaç duymaz. Raspberry Pi gibi mikrobilgisayarlara Runtipi'yi kolayca kurabilir ve kullanmaya başlayabilirsiniz.
Hatta ve hatta eski bir dizüstü bilgisayarınızı bile Runtipi ile kolayca bir ev sunucusu haline getirebilirsiniz.
Runtipi'nin resmi web sitesine göre, Runtipi'nin kararlı çalışabilmesi için gereken minimum sistem gereksinimleri şöyle:
- 64-bitlik bir işlemci. Çift çekirdek ve üstü önerilir.
- En az 2 GB RAM. 4 GB ve üstü RAM önerilir.
- 10 GB boş disk alanı. SSD önerilir.
- Bir Linux işletim sistemi. Ubuntu 18.04 LTS ve üzeri sürümler önerilir.
- Ev sunucunuzu dışarıya açma gibi niyetiniz varsa statik ip sahibi olmayı düşünebilir ya da CloudFlare Tunnel gibi teknolojileri tercih edebilirsiniz. Fakat belirtmeliyim ki, bu yazıda port yönlendirme, CloudFlare Tunnel gibi konular yer almıyor. Başka kapıya. :)
Runtipi Kurulum Adımları
Runtipi'nin -bence- en güzel yanlarından biri, kurulumun sadece tek satırlık bir komutla halledilebilmesi. Teknik bilgisi sınırlı kişiler için bile kurulum süreci gayet kolay.
1- Sıfır Bir Sunucu
Yukarıda da belirttiğim gibi Runtipi, Linux üzerinde çalışır. Bu sebepten Runtipi kurulumunu yapacağımız cihazda temiz bir Linux sistemi yüklü olmalı. Runtipi geliştiricileri tarafından tavsiye edilen dağıtım ise: Ubuntu Server LTS.
Ubuntu Server kurulumuna bu yazıda hiç girmeyeceğim, internette Ubuntu Server kurulumu ile ilgili bir dolu kaynak var. Kolayca kurabilirsiniz.
Fakat Ubuntu Server kurulumundan hemen sonra Runtipi kurulumuna atlamamalısınız, hatalar ile karşılaşabilme ihtimaliniz çok yüksek. Bu yüzden her şeyden önce, Ubuntu Server kurulumunun ardından, aşağıdaki komutu kullanarak sisteminizi güncelleyin.
sudo apt update && sudo apt upgrade
Kurulum aşaması öncesinde asıl bilgisayarınızdan sunucunuza SSH ile bağlanmanızı tavsiye ederim. Bu şekilde, kurulum bittikten sonra web arayüzüne ulaşmanız çok daha kolay olacaktır.
2- Runtipi'nin Kurulması
Runtipi, tek bir curl komutu ile kolayca kurulur:
curl -L https://setup.runtipi.io | bash
"curl yüklü değil." hatası alırsanız:
sudo apt install curl
Kurulum tamamlandığında CLI ekranında IP adresi ve port bilgisi gibi detaylar yazılacaktır. Ve merak etmeyin, sisteminizi -sunucunuzu- her kapatıp açtığınızda Runtipi yeniden açılacaktır.
Runtipi'nin Arayüzü ve Uygulama Kurulumu
Kurulum aşamasının ardından belirtilen ip adresine eriştiğinizde Runtipi sizi "Register" sayfası ile karşılayacak.
Sistemi lokalinizde kullanacaksanız email adresi kısmına istediğiniz email adresini, ufuk@myhome.local gibi, sallayabilirsiniz. Ve istediğiniz gibi bir şifreyi belirleyebilirsiniz. (Sunucuyu dışarıya açmak gibi bir düşünceniz varsa, bir şifre yöneticisi ile zor bir şifre belirlemeniz önerilir.)
Hesap oluşturma işleminiz de "tamam" ise Runtipi, sizi "Dashboard" sayfasına atacaktır. Bu ekranda sunucunuzun disk alanını, CPU yükünü ve RAM kullanımını kolayca takip edebilirsiniz. Maalesef ki, keşfettiğim kadarıyla, bu sayfa kişiselleştirilmeye pek müsait değil.
Runtipi arayüzü TypeScript dili ile yazıldığından bu dile dair bir bilginiz varsa Runtipi'nin sistem dosyalarını biraz kurcalayarak bu ekranı kişiselleştirebilmeniz de pek tabii mümkün.
Uygulama Yönetimi
Terminale uğramadan, yapılandırma dosyalarıyla uğraşmadan popüler self-hosted uygulamaları birkaç tıklamayla kurabilmek Runtipi ile mümkün.
Runtipi arayüzünde üst kısımda bulunan "App Store" üzerinden yüzlerce farklı self-host uygulama kurabilirsin. Kurduğun uygulamalar yine sayfanın üst kısmında bulunan "My Apps" kısmından ve tabii ki belirtilen portlar üzerinden erişilebilir olacak.
"My Apps" kısmından uygulamaları açabilir, güncelleyebilir, devre dışı bırakabilir ve geri çalıştırabilirsiniz. Özellikle eski sistemler için kullanmadığınız uygulamaları devre dışı bırakmak çok kritik.
Uygulama çeşitliliğinden yukarıda bahsetmiştim zaten, tekrar tekrar yazmayacağım. :P
"Türkçe Dil Desteği Yok Mu?"
Tabii ki var!
Runtipi’nin varsayılan kurulum dili İngilizce olsa da arayüzü tamamen Türkçeye çevrilebiliyor. Kurulumdan sonra sadece birkaç tıklamayla dili Türkçe yapabilmen mümkün.
- 1-) Runtipi paneline giriş yap.
- 2-) Yukarıdan "Settings" menüsüne tıkla.
- 3-) Settings altındaki "Settings" alt-menüsüne tıkla. Evet, biraz garip.
- 4-) Çıkan "User settings" kısmından İngilizce olan dili Türkçe yapabilirsin.
Sonuç
Eğer kendi verini kendi cihazlarında tutmak, üçüncü parti hizmetlere bağımlı kalmamak ya da sadece Jellyfin ile basit bir medya sunucusu kurmak istiyorsan Runtipi bu işe başlamak için inanılmaz bir araç.
Sonuç olarak, küçük ölçekli ama güçlü bir ev sunucusu kurmak istiyorsan, Runtipi bu yolculuk için en temiz ve sorunsuz başlangıç noktalarından biri. Kur ve keşfet..